आरसी टाइम्स
मुस्ताङ्ग, कार्तिक ५
हिमाली बस्तीमा जिविका सुधार र आयमुलक कृषि विकासका लागि संचालनमा ल्याइएका कृषि आधुनिकिकरण परियोजनाले लेकाली रोजगार विकास गर्दै ८२ करोड ६८ लाख रुपैया बराबरको निर्यात योग्य र रोजगार योग्य कमाई आर्जन गरेको बताइएको छ । स्याउ परियोजनाबाट विगत पाँच वर्षमा १८१० जना किसानसँगै ३०३९ जनालाई रोजगार अवसर उपलब्ध गराएको तथा च्याङ्गरा परियोजनाबाट १८५ पशुपालन गर्ने परिवारको फार्मसँग जोडिएका ३५० जनाले ज्यालादारी रोजगार अवशर प्राप्त गरेको परियोजनाका प्रमुख नेत्र भट्टले जनाएकाछन् ।
परियोजनाका तर्फबाट अभियान मुलक उच्च घनत्वका स्याउ खेति संचालनमा किसानलाई अनुदान प्रवाह गर्दै आएको र हालसम्म परियोजनका पाँचवर्षे अभियानमा स्याउको उत्पादनशील क्षेत्र विस्तार समेत भएको जनाइएको छ । परियोजनाको प्रारम्भकि वर्ष २०७५ सालमा स्याउका लागि ४४५ हेक्टर क्षेत्रफल उपलब्ध भएको मा पाँच वर्ष पछि २०८१ मा आइपुग्दा ६१६ हेक्टर पुगेको बताइएको छ । पाँच वर्ष पहिले स्याउको उत्पादन ५७२७ मेट्रीक टन रहेकोमा २०८१ मा आइपुग्दा क्रप कटिङ्ग अनुमान अनुसार ७३२८ मेट्रीक टन स्याउ उत्पादन भएको जनाइएको छ ।
यसरी उत्पादित स्याउमध्ये करिव ६५९५ मेट्रीक टन स्याउ जिल्ला बाहिर निर्यात भएर ८२ करोड ६८ लाख निर्यात मुल्य नगदी आर्जनको आँकडा देखाइएको छ । हिमाली बस्तीमा कृषि आधुनिकीकरण परियोजना अन्तरगत मुस्ताङ जिल्लामा स्याउ र च्याङ्ग्रा जोन विकास कार्यक्रम तथा म्याग्दी जिल्लामा सुन्तला, बंगुर र आलु जोन विकास कार्यक्रमहरु सन्चालनमा रहेमा छन । स्याउ जोन विकास कार्यक्रम मुस्ताङ्ग जिल्लाका सबै ५ वटै गाउपालिका तथा च्याङ्ग्रा जोन विकास कार्यक्रम मुस्ताङ जिल्लाको माथिल्लो ३ गाँउपालिकाहरुमा सन्चालनमा रहेको परियोजना इकाइ प्रमुख भट्टले जनाएका छन् ।
स्याउ क्षेत्रका रुपमा २०७५ मा थासाङ गाउपालिकाको वडा१,३,४ र ५ बाहेक मुस्ताङ जिल्लाको सम्पूर्ण क्षेत्रका १०५० हेक्टरबाट विस्तारित हुँदै १४१० हेक्टरमा पुगेको छ भने वि.सं. २०७८ मा स्थापाना गरिएको च्यांग्रा विकास कार्यक्रमले लोमान्थाङ, लोघेकर दामोदरकुण्ड र बारागुङ मुक्तिक्षेत्र गाउापालिकामा १ हजार माउँबाट १२ हजार माउँ सम्ममा विस्तार गर्न सकिएको जनाइएको छ ।
परियोजनाले स्याउ उत्पादनका लागि साना सिंचाई पूर्वाधार निर्माण सुधार, कृषकको माग बमोजिम कृषि यान्त्रिकीकरण सहयोग, स्याउको क्षेत्र विस्तारका उच्च घनत्वका र स्थानीय बेर्ना वितरणमा अनुदान मार्फत उत्प्रेरणा गरिएको जनाइएको छ ।
परियोजनाका क्रममा कृषि बजार, भण्डारण पुर्वाधार, प्रथामिक प्रशोधन वा प्रशोधन उद्योग स्थापना कार्यक्रम अन्तरगत मुस्ताङमा ६ वटा कोल्ड च्याम्बर स्थापना भएको जसबाट ६७ टन स्याउ भण्डारण भई वेमौसमी बजारमा पुर्याउने र उच्च बजारमुल्य पहँुच बढाइएको बताइएको छ । यसैगरि च्याङ्गरा विकास कार्यक्रमले पशु नश्ल स्रोत केन्द्र निर्माण, च्याङ्ग्रापालक कृषकहरुलाई ५० प्रतिशत अनुदान सहयोगबाट च्याङ्ग्राको उत्पादन लागत घटाउने प्रयत्न गरिएको जनाइएको छ ।
