रामचन्द्र बराल
सिर्दीबास, गोर्खाबाट फर्केर, ३१ असोज
चुमनुब्री क्षेत्रको भौगोलिक विकटताका कारण यहा खाद्यन्न उत्पादन न्युनताले गर्दा एक सीजनमा उत्पादन गरेको अन्नले परिवारका लागि ४ देखि ६ महिना मात्र खान पुग्ने अवस्था छ भने बाँकी महिनाका लागि तल्लो औल क्षेत्रका शहरी व्यापार सञ्जालको भरपर्नु पर्ने बाध्यता छ । खाद्यन्नको श्रोत भनौ वा जनजीवीकाको आधार भने कै पर्यटन र जडिबुटी व्यापारको आर्जनमा आधारित रहेको स्थानीय चुमनुब्री गाउँपालिकाकी उपाध्यक्ष लक्ष्मी गूरुङ्गले जनाएकी छन् । पालिकाको तल्लो बस्ती खासगरि सिर्दीबास क्षेत्रमा केही खाद्यन्न जस्तो मकै, कोदो , आलु , तोरी, गहुँ, लहरे तरकारी, फापर, जौ उत्पादन भएपनि उत्तरी शिखर बस्ती सामागाउँ देखि चुम—छेकम्पारसम्म आलु, फापर र जौ—गहुँका उत्पादनमा सिमित हुनु परेको गूरुङ्गले बताइन् । तरकारी जन्य उत्पादन नहुँने र पर्यटकीय भान्साका लागि तल्लो शहरी बजार क्षेत्रबाट खाद्यन्नको ढुवानी गर्नु पर्ने बाध्यता छ ।
आरुघाट देखि धार्चेको माछाखोलासम्म हुने सबारी ढुवानीका सामानहरु घोडा खच्चरमा ढुवानी गर्दै माथील्ला बस्तीहरुमा लैजानु पर्ने यहाको पारवाहन सेवाको बाध्यता रहेको छ । चिनीया नाका छेकम्पारमा नियमित आयातको विकल्प बनाउने भन्नेबारेमा भूकम्प व्यवस्थापन ताका कुरा चले पनि कोरानाका बाहानामा यी सेवाहरु ठप्प रहेको छ । यद्यपी पूर्वी नाका छेकम्पारबाट आयात गरिएको सामान पश्चिमी शिखर बस्ती सामागाउँ पुर्याउँदा पनि उस्तै खच्चर ढुवानीका जटिलताहरु व्योहोर्नु पर्दछ । यहि समस्याले गर्दा यस क्षेत्रमा हवाइ ढुवानीको बाध्यता रहेको छ ।
पाहुनाको खाद्यन्नका लागि चामल , पीठो, अण्डा, मासु, पाउरोटी र मशलाहरु पारवाहनकै माध्यमबाट आउने भएकाले भौगोलिक विकटतासँगै पर्यटन बजारमा पर निर्भरता बढेको छ । झन हालै परेको लगातार चार दिनको झरीले सडकहरु पहिरोका कारण अवरुद्ध हुनाले र मौसममा प्रतिकुलता हुनाले सडक र हवाइ सम्पर्क टुटेको र होटलहरुमा पर्यटकीय चाप सँगै खाद्यन्न कमी हुन थालेको स्थानीय होटल संचालकहरुले जनाएका छन् ।
चुमचेत क्षेत्रमा घर भत्केर ३ जना घाइतेको हवाइ उद्धार गर्नु परेको , सामागाउँ क्षेत्रमा लार्के तथा मनास्लु आरोहण क्षेत्रमा जाने पर्यटकहरु ‘तल फर्कन पनि नसक्ने र माथी जान पनि नसक्ने’ अवस्थामा रहेको सूचना आइरहेको र उद्धारका लागि समन्वय तथा पहल भइरहेको छ । जलवायु परिवर्तनले मनसुनी बर्षाको पात्रो पनि वदलीए पछि पर्यटकीय व्यवस्थापनमा नयाँ जटीलताहरु थपिएका छन् ।
